Του Γιάννη Μαυρίκιου*
Οι κοινωνικές συνθήκες και προβλήματα καθώς και τα αντικρουόμενα συμφέροντα δεν είναι πλέον αυτά που είχαμε τον εικοστό αιώνα. Τότε μπορούσαμε να δούμε ευκρινώς τι αντιπροσώπευαν ο καπιταλισμός και ο κομμουνισμός που βρισκόνται στα δύο άκρα του προσδιορισμού του κανόνα «αριστερό-δεξιό». Σήμερα, με την παγκοσμιοποίηση, ο καπιταλισμός πέτυχε να νικήσει τα κράτη και τους περιορισμούς που κάποια από αυτά κατάφερναν να του επιβάλλουν. Από την άλλη, ο κομμουνισμός απέδειξε την ουτοπία του και μεταλλάχτηκε σε μια σκληρότερη έκφραση του καπιταλισμού από ότι αυτή των χωρών του «δυτικοευρωπαϊκού πολιτισμού».
Γιατί συνέβησαν αυτά τα δύο; Τι συνέβει και φθάσαμε σε αυτή την πανωλεθρία για τον άνθρωπο; Πολύ απλά, διότι τα στοιχεία ανθρωπισμού του δυτικοευρωπαϊκού πολιτισμού τείνουν να εξαλειφθούν και διότι, εξ ορισμού, τα κομμουνιστικά καθεστώτα δεν είχαν στοιχεία ανθρωπισμού μια και στα κομμουνιστικά καθεστώτα ο άνθρωπος ήταν πιόνι στην λειτουργία του καθεστώτος (και κατ’επέκταση του συστήματος).
Σε αυτό το σημείο είναι χρήσιμο να προσπαθήσουμε να διατυπώσουμε τι εννοούμε ανθρωπισμό. Ανθωπισμός είναι έννοια σύμφωνα με την οποία ο άνθρωπος βρίσκεται στο επίκεντρο όλων των αποφάσεων και των δράσεων της κοινωνίας. Η έννοια αυτή είναι πλατειά. Δεν σημαίνει ότι ο άνθρωπος δρά εγωϊστικά για το τι μπορεί να αρπάξει σήμερα σε ένα μέρος της υφηλίου, αλλά σημαίνει ότι δρα για το καλό όλης της ανθρωπότητας και σήμερα και στο μέλλον.
Ο ανθρωπισμός μπολιάστηκε στον δυτικοευρωπαϊκό πολιτισμό από την αρχαία Ελλαδα. Δεν υπάρχει στους άλλους μεγάλους πολιτισμούς. Χάριν αυτού, μέχρι πρότινος, η Ευρώπη, αλλά και η Αμερική, σε πολύ μικρότερο βαθμό, είχε μία σχετική ευαισθησία στα ανθρώπινα δικαιώματα. Με τον ανθρωπισμό να εκλείπει όλο και περισσότερο από την Αμερική αλλά τώρα και από την Ευρώπη, η τεχνοκρατία έχει πάρει το πάνω χέρι. Όλα τείνουν να αποφασίζονται και να γίνονται όχι για τον άνθρωπο και την ευτυχία του (την σήμερινή, αλλά και την αυριανή… για τα παιδιά μας), αλλά για το σύστημα. Πρέπει οι αριθμοί να «βγαίνουν». Και πως βάζουμε την ανθρώπινη ευτυχία με αριθμούς μέσα στην εξίσωση; Πολύ απλά δεν την βάζουμε: την αγνοούμε !
Πως μπορούμε να αντιδράσουμε σε αυτή την εξέλιξη;
Σήμερα, αυτοί που διατείνονται ότι η αριστερή ιδεολογία είναι η λύση (βλέπε τα θα αλλάξουμε την Ευρώπη του Τσίπρα όταν δεν μπορεί να αλλάξει καν την Ελλάδα…) δίνουν φρούδες ελπίδες και καθυστερούν την αντιμετώπιση του προβλήματος αυτού. Αυτό διότι ή είναι αναποτελεσματικοί λόγω ουτοπίας (για τους λίγους ιδεαλιστές, ακόμη προσκολλημένους στην παλαιά «αριστερά») ή είναι μέρος του τεχνοκρατικού προβλήματος (για τους υπόλοιπους apparatchik) διότι με τις δογματικές τους αγκυλώσεις, σε μία κοινωνία που έχει αλλάξει ριζικά, καταλήγουν να είναι πλέον συντηρητικοί και αμετακίνητοι από τους «δεξιούς». Και σήμερα, αν δεν κουνήσουμε τα πράγματα δεν υπάρχει ελπίδα καθότι οι τεχνοκράτες είναι πολλοί και κρατάνε και τα πόστα.
Δηλαδή δεν υπάρχει ελπίδα; Να θεωρήσουμε ότι ο άνθρωπος ηττήθηκε;
Ένα μεγάλο μέρος της σιωπηλής μειοψηφίας θα μπορούσε να συνδράμει στην επαναφορά του ανθρωπισμού στην σημερινές και μελλοντικές κοινωνίες. Πρέπει να ξαναβάλουμε το «τα πάντα για τον άνθρωπο» πάλι στο επίκεντρο της πολιτικης ζωής και τον άνθρωπο στο επίκεντρο της ζωής ! Πρέπει ο κόσμος να συνειδητοποιήσει ότι το πρόβλημα δεν είναι αριστερά ή δεξιά αλλά τεχνοκρατία ή ανθρωπισμός. Ο μόνος τρόπος να γίνει αυτό είναι να το αναδείξουμε με συνεχείς αναφορές, προκαλώντας δημόσιες συζητήσεις επ’αυτού και αποδομώντας την επιζήμια αναφορά και χρήση των εννοιών αριστερά και δεξιά.
26/08/2015
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου